Publikacje: Rozważania o adopcji...
Podsumowanie
Wnioski
W ostatnich latach w pracy psychologa praktyka z rodzinami adoptującymi dziecko nastąpiło przesunięcie akcentów z działań polegających na selekcji „odpowiednich” par małżeńskich, które dobrze rokują jako potencjalni rodzice adopcyjni, na wspomaganie rodziców w całym trudnym procesie adopcji. Takiemu podejściu, z jednej strony służyć mogą badania pozwalające wyróżnić pewne etapy tego procesu czy typowe kryzysy, w których rozwiązywaniu może pomagać psycholog kliniczny, zaś z drugiej działania podejmowane przez niektóre ośrodki adopcyjne („kręgi” wsparcia dla rodziców, spotkania kandydatów na rodziców z rodzicami o długim stażu, spotkania z dorosłymi dziećmi adoptowanymi, wspólnoty rodzin adopcyjnych itp.).
Bibliografia
Czownicka A., Zalewska M., (1986). O obserwacji psychologicznej dziecka - zasady wnioskowania diagnostycznego. Nowiny Psychologiczne, 8-9.
Hodges J. (1990). The relationship to self and objects in early maternal deprivation and adoption.
Journal of Child Psychoterapy, Vol. 16, Nr 1, s. 53 - 73.
Milewski R. (1998). Inne rodzicielstwo – proces kształtowania się tożsamości rodzicielskiej rodziców adopcyjnych. Nie publikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem
prof.dr hab. Małgorzaty Kościelskiej, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii.
Schier K. (1998). Problematyka relacji w rodzinach dzieci adoptowanych. Nowiny Psychologiczne, 1.
Stern D. N. (1995). The Motherhood Constellation a Unified View of Parent - Infant Psychoterapy.
New York: BasicBooks.
Trzebińska E. (1998). Dwa wizerunki własnej osoby. Studia nad sposobami rozumienia siebie.
Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Zalewska M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka z opóźnionym rozwojem mowy.
Warszawa: Wyd. Jacek Santorski & Co.
Specyfiką tożsamości rodzicielskiej rodziców adopcyjnych jest doświadczanie swego rodzicielstwa na poziomie psychicznym przy jednoczesnym poczuciu niebycia rodzicem obiektywnie (oraz określanie siebie słowem oddającym jedynie emocjonalną część rzeczywistości). Tworzywem tożsamości jest bardzo silne pragnienie dziecka oraz podobnie silnie przeżywane uczucia miłości do niego (jest to w istocie poczucie tożsamości). W procesie konstruowania tożsamości rodzicielskiej konieczne są odpowiedzi na pytania: „Kim jest moje dziecko?” i „Kim są jego rodzice?”. Problem ten można ująć jako „życie z rodzicami naturalnymi w tle.”, czy jako „adopcję dziecka wraz z jego rodzicami”. Z tożsamością zbudowaną na napełnionej intensywnymi emocjami relacji z dzieckiem, nie zaś na więzach krwi, wiążą się problemy dotykające rodziców adopcyjnych. Pierwszym z nich są wyobrażenia o rodzicach biologicznych, czasem przybierające formę fantazji o odebraniu dziecka. Drugim problemem, czy zagrożeniem jest duża ilość fantazji o utracie dziecka (śmierci, odejściu). Ponieważ zaś utrata dziecka, z perspektywy rodzica jest doświadczana jako utrata własnego rodzicielstwa, rodzice adopcyjni mogą uruchamiać różnorodne działania obronne jak np. nadmierna kontrola nad dzieckiem. Z drugiej zaś strony może grozić im całkowite poczucie braku wpływu na los dziecka, braku kontroli nad jego rozwojem oraz wiążące się z tym stany depresyjne.
W ostatnich latach w pracy psychologa praktyka z rodzinami adoptującymi dziecko nastąpiło przesunięcie akcentów z działań polegających na selekcji „odpowiednich” par małżeńskich, które dobrze rokują jako potencjalni rodzice adopcyjni, na wspomaganie rodziców w całym trudnym procesie adopcji. Takiemu podejściu, z jednej strony służyć mogą badania pozwalające wyróżnić pewne etapy tego procesu czy typowe kryzysy, w których rozwiązywaniu może pomagać psycholog kliniczny, zaś z drugiej działania podejmowane przez niektóre ośrodki adopcyjne („kręgi” wsparcia dla rodziców, spotkania kandydatów na rodziców z rodzicami o długim stażu, spotkania z dorosłymi dziećmi adoptowanymi, wspólnoty rodzin adopcyjnych itp.).
Jeśli chodzi psychologiczne wspomaganie rodziców adopcyjnych, postuluje się pracę polegającą na akceptacji przez nich bycia „jedynie” rodzicami adopcyjnymi (Schier, 1998). Przeformułowując, nazwałbym to pracą nad zrozumieniem specyfiki tożsamości rodzica adopcyjnego (bycie rodzicem "jedynie” na poziomie emocjonalnym, mówiąc słowami jednej z matek adopcyjnych: na poziomie „serduszka”). A dodatkowo wspomaganie w przechodzeniu typowych problemów jak stosunek do rodziców naturalnych, obawa przed utratą swego rodzicielstwa i związane z nią nadmierna kontrola lub poczucie depresji.
Czownicka A., Zalewska M., (1986). O obserwacji psychologicznej dziecka - zasady wnioskowania diagnostycznego. Nowiny Psychologiczne, 8-9.
Hodges J. (1990). The relationship to self and objects in early maternal deprivation and adoption.
Journal of Child Psychoterapy, Vol. 16, Nr 1, s. 53 - 73.
Milewski R. (1998). Inne rodzicielstwo – proces kształtowania się tożsamości rodzicielskiej rodziców adopcyjnych. Nie publikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem
prof.dr hab. Małgorzaty Kościelskiej, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii.
Schier K. (1998). Problematyka relacji w rodzinach dzieci adoptowanych. Nowiny Psychologiczne, 1.
Stern D. N. (1995). The Motherhood Constellation a Unified View of Parent - Infant Psychoterapy.
New York: BasicBooks.
Trzebińska E. (1998). Dwa wizerunki własnej osoby. Studia nad sposobami rozumienia siebie.
Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Zalewska M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka z opóźnionym rozwojem mowy.
Warszawa: Wyd. Jacek Santorski & Co.
Rafał Milewski
Gabinet Psychterapii
ul. Dygasińskiego 48Gabinet Psychterapii
(okolice placu Wilsona)
01-603 Warszawa-Żoliborz
tel. 607 149 513
gabinet@gabinet-psychoterapii.waw.pl
