Psychoterapia
Conti-Ramsden i Friel-Patti (1983) stwierdzają, że dzieci z PORM inicjują mniej wymian dialogowych niż dzieci z grupy kontrolnej. Wetherby i in. (1988) dzieci typowo rozwijające mowę więcej inicjują niż reagują na inicjatywę matek od dzieci z PORM, które raczej odpowiadają niż inicjują kontakt. Podobnie Paul i Schiffer (1991) zwracają uwagę, że dzieci z PORM rzadziej i krócej uczestniczą w interakcjach w skoordynowanym polu uwagi z matką niż typowo rozwijający mowę rówieśnicy.

W świetle tych badan to nie matka jest dyrektywna i dominująca, ale to dziecko z nieznanych powodów wykazuje mniej inicjatywy i jest bardziej bierne od swoich rówieśników typowo rozwijających mowę.

Analiza danych empirycznych dotyczących kontaktu matek i dzieci, z PORM przynosi również liczne wnioski podważające obie sformułowane wyżej hipotezy odnośnie kontaktu matek i dzieci z PORM. I tak Conti-Ramsden i Friel- Patti (1983); Paul i Elwood (1991); oraz Rescorla (2001) stwierdzają brak istotnych różnic pomiędzy matkami dzieci z PORM a grupą kontrolną w zakresie liczby poleceń, pytań, zdań oznajmujących i komentarzy, podczas zabawy. Rescorla i Fechnay, (1996) donoszą o braku różnic w odpowiedzi na inicjatywę dziecka oraz kontynuowaniu tematu jego wypowiedzi pomiędzy matkami dzieci z PORM a grupą kontrolną. Lasky i Klopp (1982) zauważają brak różnic w zakresie ekspansji i dyrektywności pomiędzy matkami dzieci z PORM a grupą kontrolną. Zaś Rescorla (2001) stwierdza , iż dzieci z PORM są podobne do rówieśników w zakresie inicjatywy oraz synchronizacji w interakcji z matką.
 
Te niejednoznaczne dane empiryczne tłumaczy się dwojako, po pierwsze wskazuje się, że dzieci z opóźnionym rozwojem mowy stanowią bardzo zróżnicowaną pod względem wieku grupę. Badania są prowadzone wśród dzieci dwuletnich i 4-5 letnich razem. Stopień inicjatywy matki lub bierności dziecka jest zupełnie inny, gdy zaczyna ono mówić mając dwa lata a inny, gdy powinno dobrze posługiwać się mową w wieku 4 lat. Po drugie stwierdza się, że w badaniach nie zawsze kontrolowany jest poziom rozumienia mowy, co sprawia, że do grup klinicznych w badaniach kwalifikowane są dzieci niekoniecznie z prostym opóźnieniem rozwoju mowy, ale też dzieci z dysfunkcjami mowy uwarunkowanymi organicznie.
 
Próbując znaleźć wyjaśnienie sprzeczności w badaniach, a nie odwołując się do argumentów metodologicznych, można stwierdzić, że prawidłowości dotyczące dyrektywności matek i bierności dzieci są częściej zauważane u dzieci starszych i nie rozwijających mowy tzn., dzieci powyżej 3 r.ż. Tłumaczyć można to w ten sposób iż nasilenie niepokoju o prawidłowy rozwój dziecka u matek tych dzieci jest z całą pewnością większe niż u matek dzieci poniżej 3 lat, które często uspokajane są stwierdzeniami lekarzy, że: „do 3 roku życia nie ma się, czym niepokoić”, „samo przejdzie”, lub „chłopcy zawsze później zaczynają mówić”. Ten niepokój o prawidłowy rozwój dziecka może stać się podstawą nasilonej kontroli mowy – zachowań z zewnątrz klasyfikowanych jako dyrektywne to znaczy: większej liczby pytań, w tym pytań, „co to?”, częstszego nazywania przedmiotów, częstych tzw. kąpieli słownych – w zgodzie z lansowanym poglądem, że im więcej się do dziecka mówi tym lepiej ono będzie mówić - zlecania powtarzania nazw, poprawiania dziecka, generalnej koncentracji matki na zaburzonej funkcji mowy nie zaś na potrzebach dziecka czy nim samym. Niestety taki wzorzec zachowań matek, jakkolwiek zrozumiały, działa w sposób paradoksalny, to znaczy w intencji używany by wywołać mówienie, zdaniem licznych badaczy może dodatkowo utrudniać rozwój mowy. To ostatnie założenie pozostaje w zgodzie z generalnie podzielanym poglądem, iż wspólna uwaga matki i dziecka w zabawie, synchronizacja w zabawie i wzajemność są ściśle powiązane z rozwojem mowy (Dunham i Dunham, 1992; Tomasello, 1999; Trevarthen, Aitken, 2001). W dyrektywnym kontakcie brakuje zarówno wspólnej uwagi jak synchronizacji czy wzajemności.
 
  1 2 3 4 5 6
Rafał Milewski
Gabinet Psychterapii
ul. Dygasińskiego 48
(okolice placu Wilsona)
01-603 Warszawa-Żoliborz
tel. 607 149 513
gabinet@gabinet-psychoterapii.waw.pl